I é que eses non
son os seus obxectivos. O seu obxectivo central e único e liberar recursos fiscais
dos países endebedados (xeralmente periféricos) para transferilos aos países
acredores (maiormente do centro). En termos sociais, quitarlles recursos as
clases de rendas medias e baixas dos países periféricos para transferilos as
clases de rendas altas (maiormente intermediarios financeiros, pero tamén
grandes oligopolios...) tanto dos países centrais como dos propios países
periféricos.
Un dato para
confirmar o que digo: os países periféricos tiñan no ano 1980 unha débeda
externa avaliada en 530 mil millóns de dólares. Vinte anos despois, e logo de
aplicar durísimas políticas de axustes, a débeda ascendía a 2.100 mil millóns
de dólares a pesares de teren pagado xuros por un importe superior ao valor
inicial da débeda.
Pero repasemos
algúns casos paradigmáticos de países aos que se lles aplicaron duras políticas
de axustes: Arxentina, os chamados tigres asiáticos e Rusia.
Arxentina a
mediados dos anos setenta, baixo a dictadura militar tiña unha débeda externa
por valor de 8.000 millóns de dólares. Vinte a cinco anos despois aquela
ascendía a 160.000 millóns de dólares a pesares de teren pagado en xuros e cotas
mais de 200.000 millóns de dólares (!!!). Nese intervalo tanto a dictadura
militar asasina como os gobernos Alfonsín e Menem, con o apoio do FMI e o BM, impuxeran
durísimas políticas de axuste que tiveron terribles efectos sociais e
económicos: o pais desangrouse, os salarios caeron terriblemente, o desemprego
chegou a seren altísimo, os servicios públicos a estar nunha situación
lamentable, a pobreza estenderse a sectores cada vez mais amplos da poboación.
Baleiráronse as caixas do Estado, unha parte moi importante do aparato
productivo quedou abandonado e o patrimonio público liquidado (YPF, AA....: os
Boeing 707 de AA foron vendidos a Iberia por 1 dólar cada quen). Unha paisaxe
terrible. O tempo a suma de capitais que fuxían ao estranxeiro superaba ao
monto global da débeda: mais 38.000 millóns de dólares so entre os anos 1978 e
1981. Unha enorme sangría.
Baixo as
políticas de axuste fixadas polo FMI e o BM os chamados tigres asiáticos
(Tailandia, Corea, Indonesia e Filipinas) “modelos a seguir polos países do
terceiro mundo”, segundo aqueles, quedaron somerxidos nunha profunda recesión
(con caídas anuais do PIB superiores ao 10%), o desemprego disparouse (por mor
dos despidos masivos) deixando un saldo superior aos 23 millóns de
desempregados e os salarios reais dos traballadores caeron (hasta un 25%), recortáronse
drasticamente os gastos sociais, incrementouse
enormemente o número de persoas pobres, privatizouse aceleradamente o
patrimonio público, déronse graves retrocesos en educación e sanidade, unha
expansión da prostitución feminina, serios reveses nos programas de loita
contra o SIDA, a especulación financeira disparouse, a débeda pública multiplicouse
(ao asumir os estados as débedas das empresas privadas) e os pagos superaron os
9.000 millóns de dólares anuais.
En Rusia as
políticas de axuste dictadas baixo o goberno de Yeltsin, pero dirixidas polo
FMI, provocaron un empobrecemento xeral e unha caída da producción tal que
“para a maioría dos que viviran na antiga URSS a vida económica baixo o
capitalismo foi incluso peor do advertido polos vellos comunistas (...) a clase
media foi arrasada creándose un capitalismo de amiguetes e mafias”. As medidas
adoptadas afogaron o crecemento económico polo estancamento da producción e o
consumo de xeito tal que a finais dos anos 90 o PIB ruso –que caera ano tras
ano: un 54% na década dos noventa- estaba a niveis inferiores aos do inicio da
transición. Disparouse a fuga de capitais ao estranxeiro, os prezos ao consumo
medraron cen veces cada ano, os salarios reais reducíronse en mais dun 80% e os
aforros de toda a vida desapareceron producíndose un empobrecemento masivo da
poboación rusa. A producción industrial caeu ano a ano: “a devastación, en
termos do PIB, foi maior que a sufrida por Rusia na segunda guerra mundial. Se
no período 1940-46 a
producción industrial da Unión Soviética caera un 24%, no período 1990-99 caeu
preto dun 60%. O patrimonio público –con valores superiores ao billón de dólares-
foi repartido entre os amiguetes de Yeltsin que, ao tempo, impulsaron unha
intensa fuga de capitais quen facilitaron que se disparase a débeda pública de
tal xeito que o estado ruso viuse obrigado a declarala suspensión de pagos
(1998). As consecuencias sociais foron tremendas: Rusia descendeu 48 lugares na
clasificación mundial de esperanza de vida chegando a seren unha das mais
baixas de Europa, disparouse a pobreza –se en 1989 apeas o 2% dos rusos estaba
na pobreza a finais de 1998 a
porcentaxe era do 24%-, produciuse o esborrallamento da ciencia, a educación, a
sanidade e a saúde –a tuberculose e a difteria expandíronse con rapidez,
disparouse o alcoholismo-, multiplicáronse os suicidios...
Estes foron, a grandes
trazos, os efectos económicos e sociais das políticas de axuste aplicadas neses
países. Unhas medidas que gardan moitas similitudes con as políticas de axuste
fiscal que na actualidade están aplicando –agora baixo a batuta da chamada
troica: FMI, BCE e CE- os gobernos dos países europeos periféricos –Grecia,
Portugal, Irlanda e España-. Por todo elo non debera estrañar a ninguén que os
efectos económicos e sociais chegaran a seren moi parecidos.
Velaí o interese
de lembrar que pasou naqueles países para que ninguén se leve sorpresas.
No hay comentarios:
Publicar un comentario