Dende fai xa varias
décadas –seguramente dende a época do dúo Reagan/Thatcher- estendeuse entre a
clase política occidental –a ámbalas dúas veiras do Atlántico- a costume de
aplicar unha estratexia mediatice que intenta, nunha fase recesiva da economía,
convencer aos cidadáns de rendas medias e baixas –as clases populares- de que a
situación económica xeral é mellor da que aqueles perciben. De que, estando en
plena crise e fronte a tódalas evidencias, hai unhas “bases sólidas” para o
crecemento económico e a creación de emprego polo que deben seren pacientes
pois as cousas –a economía- van a mellor e axiña as clases populares notarán
esa mellora.
Este discurso
político –en moitos casos auténticas arengas- que agora utiliza o goberno
español (PP) lembra en España outros habidos durante a derradeira fase
expansiva da economía cando o goberno (PSOE), a banca e as empresas
inmobiliarias “arengaban” a cidadanía para que consumira mais pois a economía
ía a “velocidade de cruceiro”.
Os bancos,
aproveitando que os seus clientes maioritariamente non leen a letra pequena dos
contratos bancarios, ofertaron produtos financeiros varios (distintas tarxetas,
créditos hipotecarios, preferentes,) que supostamente ían a dar importantes ganancias
aos seus propietarios, sen apenas riscos e con compromisos facilmente asumibles:
garantía total de éxito económico para quen adquirira calquera tipo de produto
financeiro. Con esta estratexia conseguiron que o endebedamento privado das
familias chegara en España a valores superlativos; unha lousa para moitos,
moitos anos.
As empresas
inmobiliarias estimuladas por unha lexislación favorable, unha liquidez
abondosa e unhas administracións locais ansiosas, por distintas razóns, de
encher de cemento e ladrillo o solo dos seus concellos, turraron dos cidadáns
para que adquiriran unha (ou varias ) vivenda coa promesa fundada de que o seu
prezo ascendente non tiña volta co que a ganancia era segura e o financiamento
fácil.
O goberno do momento,
cegado pola evidencia empírica do importante crecemento económico e a creación
de emprego, lonxe de deterse a avaliar
con seriedade e rigor a auténtica solidez de tal crecemento, colaboraba cos
bancos e as empresas inmobiliarias na extensión da “euforia”.
E os cidadáns
deixáronse convencer. A xente non vía –ou non quería ver- que entre os bancos,
as empresas inmobiliarias e os gobernos estaban inchando dúas burbullas –a
inmobiliaria e a financeira- cuxo estoupido teríase que producir, mais cedo que
tarde, con consecuencias que serían terribles para o sector mais débil: as
clases de rendas medias e baixas.
O que pasou é de
sobras coñecido polo que non vale a pena volver sobre elo. Si quero sinalar o
irresponsable comportamento da clase política e gobernante quen non ten reparos
en presentar unha realidade económica e social que non se axusta a realidade
con tal de que os cidadáns se crean o mensaxe e “recuperen o optimismo”. Un
optimismo que, segundo creen estes políticos, poden reverter a tendencia do
consumo e o investimento privados favorecendo, así, o crecemento da demanda. Un
fomento do optimismo que algúns economistas e políticos consideran positivo a
pesar das numerosas evidencias en contra.
Como xa dixen é
agora o goberno popular (PP) quen utiliza esta estratexia. O incualificable
presidente (M. Rajoy) ven dende fai un ano repetindo aquel vello conto de que “non
falemos de gromos verdes, senón de raíces vigorosas”. Un conto que repiten a
coro tódolos membros do seu goberno aínda que o responsable de economía (L. De
Guindos) virase obrigado a precisar que “saímos da recesión pero seguemos en
crise” dado o rebumbio levantado por aquelas declaracións.
Unha vez mais os
políticos confunden as crenzas coa realidade. Aínda hai políticos, i e
economistas que pensan que difundindo repetidamente boas novas se infunde
optimismo nos axentes económicos que entón si comezan a consumir, investir,
gastar..... turrando así da economía. Esquecen que esta estratexia pode
provocar os efectos contrarios: crear desilusión e decepción entre os cidadáns
que pasarán a pensar que a crise e, polo contrario, fonda e longa e contraerán
aínda mais o consumo e o investimento, en definitiva o gasto.
Pero que
fundamentos hai para as reiteradas declaracións optimistas sobre a situación
económica por parte do goberno español (PP)?. Podemos dicir que a recesión
experimentou un freo grazas a que factores como a caída no prezo dos
combustibles, a baixa na cotización do euro e a forte inxección de liquidez por
parte do BCE provocaron unha mellora conxuntural da situación que ten o seu
reflexo nun certo crecemento da economía e do emprego. Pero isto é algo
conxuntural xa que os problemas que orixinaron a crise seguen aí: o emprego que
se crea é moi precario e temporal, os salarios seguen caendo, a débeda privada
mantense elevada e continúan os desafiuzamentos, o investimentos non remata de
chegar como fora mester as pemes, a desigualdade consolídase, a banca segue con
as súas prácticas especulativas.... o que subliña que hai motivos fundamentados
para pensar que a situación para a maioría dos cidadáns –maiormente cidadáns de
rendas medias e baixas- segue sendo moi dura e difícil.
Unha vez mais acudo
en auxilio do meu admirado profesor J. Stiglitz. “Para a maioría dos cidadáns a
recesión so terá pasado cando se teñan restaurado o pleno emprego e os soldos
empecen de novo a medrar. O optimismo baseado simplemente no fin da caída libre
e nun final técnico da recesión non
será sostible, aínda cando se lle diga repetidamente a xente que as cousas van
mellor. A disparidade entre as súas esperanzas e a realidade pode facer incluso
que se depriman más. Estimular os espíritos animais non basta. Pode facer
medrar temporalmente os prezos das accións. Incluso pode inducir temporalmente
a un gasto maior. Pero non son os discursos os que nos van a sacar dunha
recesión tan fonda como a Grande Recesión do 2008” .
O conto da leiteira
como estratexia política sempre conduciu ao fracaso e a decepción política.
Esta ben, incluso moi ben como conto pero non vale, é moi prexudicial como
estratexia política.
Manoel Barbeitos Alcántara
No hay comentarios:
Publicar un comentario