OS BANCOS CENTRAIS COMO PROBLEMA

O maior problema co que hoxe en día estase atopando o goberno grego (Syriza) para levar adiante o seu programa –un programa refrendado polo electorada grego- é a política monetaria que con respecto a Grecia desenvolve o BCE (Banco Central Europeo) dirixido por M. Draghi e vixiada de cerca polo Bundesbank. Unha política monetaria que ataca directamente as necesidades financeiras de Grecia e que, sen disimulos, quere provocala súa creba para así facilitar un cambio de goberno en Grecia. Un cambio de goberno que abra as portas aos “gregos amigos da troica” (FMI, BCE e CE): eses amigos que, da mán da troica e as “finanzas”, levaron a que a economía grega minguara un 25%, o desemprego acade cifras absolutamente disparatadas (27%), os salarios recortáranse nun 27,4% -os mais baixos nun 34,6%-, o número de familias en risco de exclusión chegue ao 35% e o número de suicidios  increméntese nun 35%.

Como é ben sabido a primeira medida “amistosa” que tomou o BCE en relación a Grecia foi a de non aceptala débeda griega como colateral o que automáticamente supuxo que tanto ao goberno grego como os bancos gregos lle resulte mais caro financiarse. Asemade tratou, e segue tratando de evitar que a banca privada grega prestelle diñeiro ao goberno mediante a compra de débeda pública. En definitiva o BCE utiliza tódalas súas bazas –que son moitas- para dificultar o financiamento que precisa o goberno grego. Unha actitude que deica agora non tivera con ningún goberno da eurozona. Unha actitude de “casus belli”.

Asemade e na súa política de facilitar abondante liquidez aos Estados europeos o BCE, actuando de novo de xeito totalmente  arbitrario e discriminatorio, deixou a Grecia fora do programa de compras masivas–por un importe de algo mais de 1 billón de euros- de débeda pública soberán. Draghi xa “avisara” aos gregos de que Grecia entraría ou non no programa segundo fora o resultado das eleccións: si seguían os “políticos amigos” Grecia entraría no programa, con Syriza Grecia queda fora do programa. Velaí a “chantaxe” –dito en termos suaves- do xefe dos banqueiros europeos que actúa como un “autentico demócrata”.

Nembargante esta cínica actitude do BCE para con Grecia non debera sorprender a ninguén que coñeza un poco o comportamento dos bancos centrais. Un comportamento que na maioría das veces explícase por que os seus directivos son banqueiros e actuan como tales, como defensores dos intereses da grande banca e non como funcionarios dunha administración pública que son  e, xa que logo,  como servidores do público, do interés xeral. Unha actitude que supón que ao día hoxe poida decirse que estos bancos centrais teñen unha grande responsabilidade tanto no estoupido da crise financeira como na súa fondura e duración.

A maioría dos bancos centrais –por non decir todos- aparecen sempre mais preocupados pola inflación –“inflation targetin”: obxecto inflacionario- que polas “aventuras financeiras” dos bancos –algo que se pode comprobar estudando o comportamento da Reserva Federal, do Bundesbank e, mesmo, do Banco de España durante a fase expansiva previa a actual crise financeira e comercial-. Para os bancos centrais a inflación é o pior dos males e neste criterio “ideolóxico” coinciden cos grandes bancos: velai a súa pertinaz batalla contra os sindicatos aos que consideran culpables da crise xa que con as súas “desmedidas” reivindicacións salariais disparan a inflación e, xa que logo, frean o crecemento. Volvendo a caso grego: non é casualidade que unha das esixencias dos “acreedores” –a troica- ao goberno grego sexa a de que abandone a súa idea de devolverlle aos sindicatos gregos o seu papel de interlocución recuperando a negociación colectiva. Para o BCE esta estratexia de Syriza –que ademais negáse a baixar (áinda mais) as pensións públicas e os salarios dos funcionairos, a seguir coas privatizacións do patrimonio público, a subilo IVA para os productos básecos- disparará a inflación e freará o crecemento económico en Grecia algo que “lle preocupa grandemente” o BCE: i é que estes gregos (Syriza) son uns irresponsables!. Hai que combatelos e derrubalos!.

Quero determe un momento na avaliación deste criterio monetarista sobre a inflación cuxa aplicación práctica tantos desastres provocu i está provocando. Estes monetaristas  –que gobernan e mandan hoxe en día na Unión Europea- defenden taxas de inflación baixas ou moi baixas por que consideran que unha inflación alta frea o crecemento mentres que unha inflación baixa o favorece: a abondosa experiencia histórica demostra que este argumento é falso e as hemerotecas está aí para demostralo. Asemade estos neoliberais afirman que a inflación alta perxudica as clases de rendas baixas –como di J. Stiglitz “un debera desconfiar cando escoita aos banqueiros defender aos pobres”-: mentira. Si os convenios teñen cláusulas de salvagarda cando suban os prezos so hai que axustar os salarios a ese incremento. Se as pensións teñen tamén cláusulas de salvagarda ao subir os prezos so hai que subir ao tempo as pensións. En senso contrario cando os bancos centrais suben os tipos de xuro, xustificando que hai que combatir a inflación, o consumo e o investimento resíntensen o que perxudica en primeiro lugar as clases traballadoras: medra o desemprego, empeora a calidade vida. Os bancos centrais en quen están pensando realmente con este argumentario son nos accionistas que son quen mais teñen que perder cunha inflación alta. Por iso a quen mais interesa unha inflación baixa é os bancos: gañan moito diñeiro co diferencial de xuro.

O comportamento do BCE –avaliado polo poderoso Bundesbank- camiña nesta ideoloxia política. “De non manter baixa inflación dispararíanse os tipos de xuro con os efectos negativos sabidos sobre o consumo e o investimento o que impediría a recuperación”. A realidade e as evidencias demostran, de novo, a falsedade deste argumento: mantendo baixa a inflación frease o crecemento económico como estivo sucedendo en todo esta crise na Eurozona. Tería sido mais eficaz esquecerse por un intre da inflación e so tomar medidas anti-inflación cando esa realmente subira e se fixera perigosa: hai abondosas experiencias de economías que seguiron este camiño con resultados moi positivos a nivel de crecemento económico e de emprego.

En contra do argumento anterior de so tomar medidas anti-inflación cando esta sexa un problema real os monetaristas sinalan que esas medidas son moi caras: de novo falso. Claro que depende do punto de vista: que resulta mais caro, uns altos niveis de desemprego froito dunha baixa inflación ou uns altos niveis de emprego –e baixo desemprego- cunha inflación media/alta?. Que é o mais importante?.

Ista “ideoloxía” –pois deso, repito, se trata e non de ciencia económica- é a que domina o BCE (Banco Central Europeo) e o seu vixilante o Bundesbank. Así o BCE mantivo a taxa de inflación media europea moi baixa a costa dun elevado desemprego. E agora, feliz por manter baixo control esa taxa de inflación –auténtica deflación-, agora feitos os deberes, o BCE inunda de liquidez o mercado –cos seus programas de compras masivas de débedas públicas- pois coida que, tendo todo baixo control –todo menos os bancos que seguen incontrolados-, esa abondosa liquidez impulsará o consumo e o investimento privados favorecendo así, via demanda, o crecemento económico.

Pero moito me temo que iso non vai pasar. Ao non teren os bancos europeos baixo control é mais que probable que esta abondosa liquidez disparará o risco de que aparezan novas burbullas –impulsadas de novo polos bancos principais beneficiarios desa liquidez- que, como sucede sempre, rematarán estoupando e levandose todo por diante. Pero que importa iso: como demostra a experiencia e a historia cando iso sucede os gobernos saen raudos a procurar a recuperación…… dos bancos.

Por si aínda non estivera claro as políticas monetaristas, de control da inflación, son unhas políticas de clase pois a quen mais benefician son os bancos e os seus accionistas –gañan moito diñeiro coas diferenzas de xuro- e tamén os fondos de investimento i especulativos –os baixos tipos de xuro favorecen os ataques especulativos-.

Pero mentres isto sucede o BCE (Banco Central Europeo) seguirá na súa teima de acoso e derribo de Syriza por querer saír do redil do neoliberalismo. Algo que hoxe en Europa nin o BCE, nin a grande banca europea, nin as multinacionais, nin, por suposto, o actual goberno alemán –que goberna con man de ferro a eurozona- están dispostos a permitir.

Por iso algúns, como o que esto escribe, pensamos que os bancos centrais son hoxe por hoxe un grave problema. Que o BCE actual é un grave problema para as clases populares de Europa.

Manoel Barbeitos Alcántara