viernes, 18 de marzo de 2016

AS REPONSABILIDADES DO BANCO CENTRAL EUROPEO (BCE) NA GRANDE DEPRESIÓN.




Fai uns días o BCE –Banco Central Europeo- decidiu intervir do novo no mercado monetario e, segundo co guión neoliberal que defende e proclama, proceder a baixar o tipo de xuro do 0,05% ao 0% e aumentar a 80.000 millóns de euros a compra de bonos. No fondo estas medidas responden ao mesmo guión de sempre: o temor a unha deflación. Unha deflación que xa esta presente en España onde a inflación acumulada ascende ao   -2,3% (cunha inflación de -0,2% en febreiro) mentres na UE aínda que se mantén en termos positivos (0,3%) os fundamentos son tan débiles que aqueles temores están xustificados.
En distintos medios suponse que con estas medidas o BCE busca estimulala economía pois agarda que a nova baixa nos tipos de xuro axude a recuperación do investimento privado e o consumo das familias. Suponse tamén que estas medidas responden a que o BCE pensa que o risco dunha nova e grande recesión –realmente nunca saímos da grande depresión- é moi alto, por non dicir certo.
Pero, unha vez mais estas medidas non serviran realmente para o que se proclama:  que Europa entre na senda do crecemento económico sostido e da creación de emprego. Non servirán por varias razóns:
1º. Estas medidas chegan demasiado tarde, algo xa crónico no BCE. Lembremos que a Reserva Federal mantivo o prezo do diñeiro practicamente  en cero dende o ano 2008 e so ven de subilo recentemente a unha forquilla entre o 0,25 e o 0,5% logo de que a economía dos USA dera importantes sinais de recuperación.
2º. Esta intervención directa na economía ten lugar ao tempo que se manteñen o duro axuste fiscal –o “austericidio”- e as rebaixas salariais polo que se segue confiando a recuperación exclusivamente a medidas monetaristas –taxa de inflación- e comerciais –tipo de cambo-. Algo que, como demostran os acontecementos dende o estoupido da grande crise (2008) nin favorece o crecemento nin estimula a creación de emprego.
3º. A experiencia destes anos mostra que manter un criterio de “barra libre” para os bancos non repercute nunha recuperación do crédito, basicamente por dúas razóns: a. Os bancos utilizan esa liquidez para seguir tapando buratos, pagar débedas e especular coas débedas soberanas, b. Os que deberan seren os principais destinatarios finais desa liquidez  –familias, pequenas e medianas empresas, comercio polo miúdo- non tiraran do crédito ben por que xa están moi endebedados e/ou teñen escasa capacidade de endebedamento –caso das familias- ben por que non venden e ao non vender non invisten   –pequenas e medianas empresas e comercio polo miúdo-.
4º. Que con tal liquidez nos mercados e tan baixa inflación correse o risco de que se inchen novas burbullas –xa está pasando- que, como ben sabemos, rematan todas por estoupar cos conseguintes efectos sobre a economía e o emprego.
Finalmente quero volver a lembrar algúns criterios relativos a inflación que xa expliquei nun texto anterior –M. BARBEITOS: Inflación versus crecemento. Novembro 2015-:
a. A prolongación de taxas de inflación negativas –de deflación- van sempre unidas a situacións de depresión económica. Algo que se pode comprobar se acudimos a historia: finais do século XIX, anos 30 do século XX. Que en España teñamos unha prolongada taxa negativa é un reflexo da depresión en que se atopa a economía española.
b.  A inflación sole estar ligada á variacións da demanda agregada –en realidade á relación entre a demanda e a oferta agregadas-. Nesta fase tanto o consumo das familias, como o investimento privado e o gasto público –tres compoñentes da demanda- están moi por baixo da capacidade produtiva real das economías europeas o que fai que os prezos turren a baixa. En termos macroeconómicos a demanda agregada non medra ao nivel da oferta facendo baixalos prezos para que ambas se equilibren. Unha confirmación mais de que, fronte as teses monetarias dominantes, o problema actual é de demanda e non de oferta: dunha demanda débil e insuficiente que non se recupera por mor do “austericidio”.
c.  Finalmente a actual situación de deflación deriva en parte da situación do emprego e os salarios. Como demostran as evidencias o elevado desemprego turra dos salarios a baixa: os traballadores teñen menos forza para presionar  e conseguir subas salariais e os empresarios teñen mais capacidade para seren aínda mais duros e oporse as demandas salariais. Como os prezos están relacionados cos custos laborais medios, unha baixa nos salarios repercute nos custos laborais i estes nos prezos. Velaí por caso unha das causas da deflación en Galiza i en España: o elevado desemprego. A ecuación é sinxela: elevado desemprego-caída dos salarios nominais-caída da demanda agregada-baixa nos prezos-deflación”.
Por todo o sinalado atrévome a asegurar que as recentes medidas do BCE non terán efecto positivo algún sobre o crecemento económico e a creación de emprego en Europa senón que polo contrario viran a perpetuar a situación actual. Algo que confirma a grande responsabilidade, que non única, do BCE na longa prolongación deste fonda crise.
Manoel Barbeitos Alcántara.

No hay comentarios: