Con motivo da crise da COVID-19, veume á memoria esta reflexión do meu bo amigo e filósofo de garda, Manuel Cruz. Aparece no seu libro “Pensar en voz alta. Conversacións sobre filosofía, política e outros asuntos”. Unha cita que creo que encaixa perfectamente no momento polo que estamos a pasar, a crise provocada polo coronavirus.
Efectivamente, nesta crise conviven os dous elementos citados por Manuel Cruz, a ciencia (os expertos) e a política. E revelouse, máis que nunca, a falsa dicotomía que significaría ter que optar por un só deles.
Quero pensar que todos estamos a aprender, moitos reafirmándonos, en que unha sociedade que aposte pola excelencia necesita tanto de expertos que asesoren con eficacia e eficiencia como de políticos que xestionen e decidan, tamén con eficacia e eficiencia.
Non adoita haber conflito no debate público sobre a necesidade dos expertos, sobre a necesidade dos científicos como norma básica para a toma de decisións. Os tertulianos poucas veces atrévense a discrepar sobre isto, salvo veladas insinuacións que adoitan corresponderse con momentos nos que as recomendacións daqueles non son unívocos, cando a ciencia nos presenta dúbidas acerca do máis conveniente.
Con todo, certo é que a política adoita ser sempre diana de todo tipo de argumentos cos que se trata de deturpar o seu papel, con ataques tanto a nivel conceptual como persoal.
E si, a política, mal que lles a pesar dalgúns é, como ben sinala Manuel Cruz, algo totalmente irrenunciable e si, ademais desexable.
O sufrido nesta terrible crise mostra, de forma palpable, o valor da política e, por suposto, da ideoloxía como elementos protagonistas imprescindibles para poder superala. A frase “que ninguén quede atrás”, carece de sentido se non a articulamos desde unha perspectiva política, ideolóxica e de valores.
De pouco nos valería a excelencia científica en canto a recomendacións e modelos de actuación se non contásemos cun poderoso Sistema Sanitario Público, Universal e Gratuíto, a pesar dos esforzos dalgúns por debilitalo, especialmente nos últimos anos, con recortes importantes en recursos materiais e humanos.
Mesmo así, a configuración dun Estado do Benestar, que arroupe á cidadanía máis vulnerable e a acompañe cunhas medidas económicas e sociais dunha envergadura como nunca se viron -e menos na anterior crise-, pon en evidencia, hoxe máis que nunca, a necesidade da súa fortaleza.
Por suposto que non todo se fixo ben. A COVID-19 mostrounos a insuficiencia e as deficiencias, entre outros, do noso sistema sanitario, do noso modelo de cobertura social e da necesidade de fortalecer e articular o noso modelo territorial, nunca tanto se utilizaron as palabras coordinación ou cogobernanza. Tamén puxo en solfa ás institucións europeas, a unha globalización perversa. Pero, se algo quedou claro, é que necesitamos un Estado do Benestar máis potente, máis engrasado e con maiores recursos, que poña como máximos valores a xustiza social, a equidade e a sustentabilidade do mundo no que vivimos.
Como con acerto sinalaba Emilio Ontiveros, presidente de Analistas Financeiros Internacionais, nunha recente entrevista:
“Esta crise pon de manifesto que sen o Estado estariamos mortos”
É, en fin, a POLÍTICA, a que toma as decisións, a que sinala as prioridades que fan que a nosa vida individual, e a da sociedade na que estamos inmersos, camiñe dunha ou doutra maneira. E a CIENCIA é unha compañeira imprescindible na toma de decisións, pero en ningún caso pode suplantala.
Moito se está escribindo dos cambios que a nivel individual, social e moral derivaríanse dos ensinos que nos transmite este doloroso período de crise, pero debo dicir que son tremendamente escéptico a que tal cuestión se produza. Teño moi presente o que dicía Jean Améry, prisioneiro en Auschwitz, na súa obra “Nas fronteiras do mal”:
«En Auschwitz non nos volvemos máis sabios (…), nin máis profundos (…), nin mellores, nin máis humanos, nin máis amables coas persoas nin moralmente máis maduros»
Guillermo Meijón Couselo. Deputado socialista no Congreso.
No hay comentarios:
Publicar un comentario